Η τερηδόνα είναι συχνή νόσος των δοντιών, οφειλόμενη σε μικροοργανισμούς που υπάρχουν φυσιολογικά στη στοματική κοιλότητα και δημιουργείται από τη συσσώρευση οδοντικής μικροβιακής πλάκας(υπολείμματα τροφών και βακτήρια) στην οδοντική επιφάνεια. Τα βακτήρια που βρίσκονται στην πλάκα τρέφονται με τα σάκχαρα των τροφών και παράγουν οξέα που οδηγούν σε απώλεια ανόργανων συστατικών από την αδαμαντίνη και την οδοντίνη με τελικό αποτέλεσμα τη δημιουργία της τερηδονικής κοιλότητας(τρύπας). Εάν η βλάβη δεν αναχαιτιστεί, τα μικρόβια φτάνουν στον πολφό(«νεύρο») του δοντιού, προκαλώντας φλεγμονή και τελικά νέκρωσή του, η οποία συνήθως οδηγεί σε απόστημα, δηλαδή συγκέντρωση πύου.
Η ύπαρξη και μόνο των τερηδονογόνων βακτηρίων δεν είναι ικανή να προκαλέσει εκδήλωση της νόσου. Συμμετέχουν επιπλέον παράγοντες όπως:
- η δομή και σύνθεση των δοντιών: Δόντια με αδρή επιφάνεια, ρωγμές, έντονη μορφολογία κατακρατούν ευκολότερα τροφή και μικρόβια, ενώ δόντια με υψηλή περιεκτικότητα σε ιόντα φθορίου είναι ανθεκτικότερα, γι’ αυτό και το φθόριο χρησιμοποιείται για την πρόληψη της τερηδόνας.
- η σύνθεση του σάλιου: Το σάλιο αποτελεί ασπίδα προστασίας ενάντια στην τερηδόνα καθώς εξουδετερώνει τα οξέα που παράγονται από τη δράση των μικροοργανισμών, περιέχει ασβέστιο, φωσφόρο και φθόριο, τα οποία η προσβεβλημένη επιφάνεια του δοντιού επαναπρολαμβάνει και αυτοϊάται και τέλος, περιέχει αντιμικροβιακές ουσίες και αντισώματα.
- η διατροφή: όλα τα σάκχαρα καθώς και οι σύνθετοι υδατάνθρακες, μπορούν να προκαλέσουν τερηδόνα. Παραδείγματα είναι η κοινή ζάχαρη, η γλυκόζη, η φρουκτόζη (στα φρούτα), η μαλτόζη (στο μέλι) και η λακτόζη (στο γάλα).
- η στοματική υγιεινή του ατόμου: Το μη συχνό και σωστό βούρτσισμα σε συνδυασμό με την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων σακχάρων καθημερινά (πολλά γλυκά), οδηγούν σε μεγαλύτερη παραγωγή οξέων από τα βακτήρια της πλάκας.
Η θεραπεία εξαρτάται από το στάδιο της βλάβης. Σε αρχόμενες βλάβες γίνεται εφαρμογή φθοριούχων διαλυμάτων και πραγματοποιούνται προληπτικές εμφράξεις(sealants) από τον οδοντίατρο. Αντίθετα, όταν η τερηδονική βλάβη έχει προχωρήσει βαθύτερα στην οδοντίνη και παράλληλα έχει δημιουργηθεί τερηδονική κοιλότητα επεμβαίνουμε περισσότερο με τον επιμελή καθαρισμό της κοιλότητας από την τερηδονισμένη ουσία και στη συνέχεια εμφράσεται η κοιλότητα με εμφρακτικό υλικό (αμάλγαμα, σύνθετη ρητίνη, υαλοϊονομερή κονία κτλ.)
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ:
1) Βουρτσίζουμε καθημερινά τα δόντια μας 2 φορές τουλάχιστον με φθοριούχα οδοντόκρεμα και δεν ξεχνάμε το μεσοδόντιο καθαρισμό με οδοντικό νήμα ή βουρτσάκια.
2) Αποφεύγουμε τα γλυκά και βάζουμε τα λαχανικά στη διατροφή μας.
3) Τηρούμε τον εξαμηνιαίο έλεγχο στον οδοντίατρο μας για να προλάβουμε τις όποιες βλάβες σε αρχόμενο στάδιο. Συμβουλευτείτε τον οδοντίατρο για τη χρησιμότητα της φθορίωσης και των προληπτικών εμφράξεων (sealants) στα παιδιά.
4) Μη διστάσετε να συμβουλευτείτε τον οδοντίατρό σας για το σωστό τρόπο βουρτσίσματος και χρήσης οδοντικού νήματος.
Λυκοτσέτα Παναγιώτα
οδοντίατρος ΑΠΘ